Op grond van art. 280 van de algemene wet van 18 juli 1977 inzake douane en accijnzen (hierna: “AWDA”) worden de louter burgerrechtelijke zaken die niet gepaard gaan met een vordering tot gevangenisstraf, geldboete of verbeurdverklaring, berecht volgens de regels door het Ger.W. voorgeschreven inzake bevoegdheid en rechtspleging.
Wanneer de rechtbank van eerste aanleg kennisneemt van een louter burgerrechtelijk geschil tussen de belastingplichtige en de administratie van douane en accijnzen, kan de belastingplichtige een rechtsplegingsvergoeding krijgen indien hij in het gelijk wordt gesteld.
De regeling inzake de rechtsplegingsvergoeding is in strafzaken enkel van toepassing in de betrekkingen tussen de beklaagde en de burgerlijke partij.
De vergoeding heeft alleen betrekking op de burgerlijke vordering, namelijk de vordering voor het herstel van de schade veroorzaakt door een misdrijf. Zij is verschuldigd aan de partij die in het gelijk wordt gesteld.
Uit wat voorafgaat volgt dat de persoon bij wie de administratie belastingen invordert, voor de burgerlijke rechter een rechtsplegingsvergoeding kan verkrijgen indien zijn verhaal gegrond wordt verklaard, terwijl de persoon bij wie dezelfde belastingen worden ingevorderd op grond van art. 283 van de AWDA, geen rechtsplegingsvergoeding kan verkrijgen indien de strafrechter de fiscale vordering afwijst die de administratie heeft ingesteld.
De functies van het openbaar ministerie en van het arbeidsauditoraat dat, inzake het sociaal strafrecht, de functies van het openbaar ministerie uitoefent (artt. 145 en 152 Ger.W.) of dat voor de arbeidsrechtbank de vordering instelt bepaald in art. 138bis, § 2 Ger.W. die vergelijkbaar is met de strafvordering die het openbaar ministerie instelt voor de strafgerechten, omdat die tot doel heeft het plegen van een misdrijf vast te stellen, zijn verankerd in en is hun onafhankelijkheid gewaarborgd bij art. 151, § 1 Gw.
Arrest nr. 127/2016
Onderwerp van de prejudiciële vraag
• K. Vanhesschen, Rechtsplegingsvergoeding in strafzaken,, noot onder de publicatie van dit arrest in het NJW 2017, 441
• E. Van Dooren, “Iteratieve knelpunten van douane- en accijnsstrafrecht” in Actuele problemen van het fiscaal strafrecht, M. Maus en M. Rozie (eds.), Antwerpen, Intersentia, 2011, (465) 478).
• E. Van Dooren, « Geen rechtsplegingsvergoeding bij gedwongen invordering van douaneschulden ten overstaan van de strafrechter », R.A.B.G., 2017/7, p. 547-552