Het verval van de schenking wegens verdwijning van de oorzaak.

INLEIDING.5
HOOFDSTUK I: Verval: begripsverklaring en grondslag.7
Afdeling 1: Begripsverklaring.7
Afdeling 2: Grondslag van de leer van het verval. .7
Afdeling 3: Onderscheid met verval van een recht, ontbinding, herroeping, nietigheid en
overmacht als wijzen van beëindiging van rechtshandelingen.8
§1. Onderscheid tussen verval van een rechtshandeling en verval van een recht.8
§2. Onderscheid tussen verval en nietigheid. .9
§3. Onderscheid tussen verval en de gerechtelijke ontbinding.9
§4. Onderscheid tussen verval en overmacht. .10
§5. Onderscheid tussen verval en herroeping.10
Afdeling 4: Verband met de imprevisieleer. .10
HOOFDSTUK II: Verval van de rechtshandeling wegens het verdwijnen van het
voorwerp. A l’impossible, nul n’est tenu. .12
Afdeling 1: Het verval wegens verdwijning van het voorwerp in de wet.12
Afdeling 2: De evolutie in de rechtspraak.12
§1. Ten aanzien van rechtshandelingen ten bezwarende titel.12
§2. Ten aanzien van rechtshandelingen om niet.13
§3. Toepassingsvoorwaarden en gevolg van het verval. .13
HOOFDSTUK III: Verval van rechtshandelingen wegens het verdwijnen van de
oorzaak.14
Afdeling 1: Situatie vóór 16 november 1989. .14
§1. De klassieke opvatting omtrent het verval wegens verdwijning van de oorzaak.14
§2. Eén uitzondering: de testamenten. .15
§3. Artikel 1039 tot en met 1043 van het Burgerlijk Wetboek: wettelijke
toepassingsgevallen van het verval wegens verdwijning van de oorzaak? .17
§4. Artikel 1088 van het Burgerlijk Wetboek: wettelijke toepassing van verval wegens
verdwijnen van de oorzaak? .18
§5. Besluit. .19
Afdeling 2: Situatie na 16 november 1989.19
§1. Arrest van het Hof van Cassatie: 16 november 1989.19
a. Feiten.19
b. Uitspraak van het Hof van Cassatie. .20
b.1. Met betrekking tot de leer van het verval.20
b.2. Met betrekking tot het begrip “oorzaak”.24
c. Verval wegens verdwijnen van de oorzaak: een algemeen rechtsbeginsel ? .26
d. Reactie van de rechtsleer op het arrest.27
d.1. De rechtszekerheid en onherroepelijkheid van de schenking als voornaamste
argumenten tegen de uitbreiding van verval naar schenkingen. .27
d.2. Bescherming van de wil van de schenker als voornaamste argument voor de
uitbreiding van verval naar schenkingen. .30
d.3. Het arrest gezien vanuit de leer van het verval.31
e. Vergelijking met het Franse recht.31
§2. Het arrest van het Hof van Cassatie van 21 januari 2000.32
a. Feiten.32
b. Uitspraak van het Hof van Cassatie. .33
b.1. Met betrekking tot het testament.33
b.2. Met betrekking tot de akten van verwerping van de nalatenschap. .34
c. Invloed van het arrest op het verval van schenkingen: onduidelijkheid.35
d. Toevoeging van de tijdsvoorwaarde: een positieve wending ? .38
e. Verduidelijking van de toepassing van verval op rechtshandelingen ten bezwarende
titel. .39
§3. Het arrest van het Hof van Cassatie van 12 december 2008.40
a. Feiten.40
b. Uitspraak van het Hof van Cassatie. .41
c. Geen revolutionaire uitspraak. .42
d. Het Hof laat ruimte voor nuances.43
e. De invloed van het arrest op de toepassing van de leer van het verval ten aanzien
van testamenten. .45
f. Het Hof verwart geldigheid met nietigheid.46
g. Toekomst.48
HOOFDSTUK IV: Is verval wegens het verdwijnen van de oorzaak wenselijk in het
Belgische recht ? .49
Afdeling 1: Ten aanzien van schenkingen. .49
§1. Het weerleggen van de tegenargumenten. .50
§2. De argumenten pro verval. .51
Afdeling 2: Ten aanzien van testamenten. .53
Afdeling 3: Gevolgen van verval wegens verdwijning van de oorzaak. .53
HOOFDSTUK V: Invloed van de rechtspraak van het Hof van Cassatie op de praktijk.
.54
Afdeling 1: De voordelen worden niet als schenkingen gekwalificeerd.54
Afdeling 2: De voordelen maken schenkingen uit.55
§1. Tussen echtgenoten.55
§2. Aan persoon met wie men geen huwelijksband heeft. .55
a. Curatieve methoden. .56
a.1. Herroeping wegens ondankbaarheid.56
a.2. Rechtsmisbruik en de goede trouw. .59
a.3. Stilzwijgend ontbindende voorwaarde.60
a.4. Andere mogelijkheden.60
b. Preventieve methode: de uitdrukkelijk ontbindende voorwaarde. .61
HOOFDSTUK VI: Verval bij aanwas-en tontinebedingen.64
CONCLUSIE.67
BIBLIOGRAFIE. .69