Krachtens 224, § 1, 4° BW. kunnen, op verzoek van de andere echtgenoot en onverminderd de toekenning van schadevergoeding, worden nietig verklaard: «de persoonlijke zekerheden door een van de echtgenoten gesteld, die de belangen van het gezin in gevaar brengen».
De bedoelde nietigheid is relatief en strekt zodoende enkel tot bescherming van het belang van de andere echtgenoot. Enkel deze echtgenoot (of zijn rechtsopvolgers) kan (kunnen) de nietigverklaring nastreven. Het moet daarbij gaan om persoonlijke zekerheden (sensu lato) en niet om zakelijke zekerheden.
Persoonlijke zekerheden zijn vernietigbaar, ongeacht hun professionele of private grondslag, althans wanneer zij het gezinsbelang in gevaar brengen.
Hierover bestaat een rechterlijke appreciatiebevoegdheid. Telkens moet de rechter in concreto enerzijds intrinsieke elementen zoals het bedrag, de doelstelling en de opportuniteit van de zekerheid afwegen ten opzichte van anderzijds een extrinsiek element, zoals de financiële situatie van het gezin.
Het gezinsbelang is in het gedrang indien de contracterende echtgenoot wegens zijn engagement niet meer dienstig in de gezinslasten kan bijdragen.
Een en ander moet worden beoordeeld ten tijde van het stellen van de persoonlijke zekerheid. De goede trouw van de derde-medecontractant speelt hierbij geen specifieke (laat staan een doorslaggevende) rol.
Krachtens artt. 1418, 2, d juncto 1422 BW. deze bepalingen onderstelt het aangaan van een lening de toestemming van beide (onder een gemeenschapsstelsel gehuwde) echtgenoten en kan de andere (benadeelde) echtgenoot met een wettig belang (onverminderd de rechten van de te goeder trouw zijnde derden) de nietigverklaring vorderen van een lening die zonder zijn toestemming is aangegaan.
L. t/ D. en CVBA T.
I. Relevante feitelijke elementen
1. Eric D. en Anne L. (hierna: L.) zijn gehuwd op 5 maart 1983 onder een daags voordien huwelijkscontractueel bedongen gemeenschapsstelsel.
2. Bij een notariële akte van 11 december 2001 richten D. en L. samen de BVBA B.-B. op. D. en L. verwerven respectievelijk negentig en tien aandelen. D. fungeert als enige statutaire zaakvoerder. Het betreft een groothandel in bioproducten.
Medio 2003 en medio 2005 wordt het kapitaal telkens opgetrokken en het aantal aandelen verhoogd.