Overdraagbaarheid van niet opgenomen vakanties

Het recht van elke werknemer op jaarlijkse vakantie met behoud van loon dient Naar Europees recht als een bijzonder belangrijk beginsel van sociaal recht van de Europese Unie te worden beschouwd, waarvan in de Europese unie niet mag worden afgeweken. Het Hof van Justitie benadrukt onder meer in uitspraken van 11 november 2015 en 29 november 2017 dat dit recht niet restrictief mag worden uitgelegd.

In de rechtspraak het Hof van Justitie 20 januari 2009, 10 september 2009 en 22 november 2011 werd reeds benadrukt dat wanneer een werknemer wegens ziekte zijn vakantiedagen niet kan opnemen voor het einde van het vakantie­­­jaar, hij het recht moet hebben deze vakantiedagen later nog te kunnen opnemen. Het Belgisch recht verschaft dit recht niet aan de werknemers en is dus op dit punt in strijd met het Europees recht.

In haar arrest van 29 november 2017 stelt het Hof van Justitie bovendien dat  de werkgever die een werknemer niet in de gelegenheid stelt zijn recht op jaarlijkse vakantie met behoud van loon uit te oefenen, daarvan de gevolgen moet dragen, desnoods door het saldo op einde van de tewerkstelling uit te betalen. Het Europees recht, verhindert dat nationale bepalingen of praktijken een werknemer zouden beletten zijn rechten op jaarlijkse vakantie met behoud van loon “op te sparen” die hij gedurende opeenvolgende referentieperioden niet heeft uitgeoefend omdat zijn werkgever hem niet in de gelegenheid heeft gesteld vakantie te nemen. Dat opsparen mag desnoods duren tot het einde van de tewerkstelling.

Volgens de Belgische wet kan een werknemer zijn vakantiedagen niet “meenemen” naar een volgend jaar. Die regel geldt ook wanneer het aan de werkgever ligt dat de werknemer zijn vakantiedagen niet kan opnemen. Die regel kan niet worden verzoend met de rechtspraak van het Hof van Justitie. Dat Hof oordeelt dat de werkgever de werknemer “in de gelegenheid moet stellen” om zijn vakantie op te nemen. Het schrijft zelfs dat het irrelevant is dat de werknemer “in de loop der jaren al dan niet jaarlijkse vakantie met behoud van loon heeft aangevraagd” (punt 62).

1) Artikel 7 van richtlijn 2003/88/EG van het Europees Parlement en de Raad van 4 november 2003 betreffende een aantal aspecten van de organisatie van de arbeidstijd en het in artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie verankerde recht op een doeltreffende voorziening in rechte moeten aldus worden uitgelegd dat, in het geval van een geschil tussen een werknemer en zijn werkgever over de vraag of de werknemer overeenkomstig eerstgenoemd artikel recht heeft op jaarlijkse vakantie met behoud van loon, zij zich ertegen verzetten dat de werknemer eerst zijn vakantie moet opnemen alvorens kan worden vastgesteld of hij voor die vakantie recht heeft op behoud van loon.

2) Artikel 7 van richtlijn 2003/88 moet aldus worden uitgelegd dat het zich verzet tegen nationale bepalingen of praktijken die een werknemer beletten zijn rechten op jaarlijkse vakantie met behoud van loon die hij gedurende opeenvolgende referentieperioden niet heeft uitgeoefend omdat zijn werkgever weigerde loon uit te betalen voor die vakantieperioden, over te dragen en, in voorkomend geval, te cumuleren tot het tijdstip van beëindiging van zijn dienstverband.